جمعه 10 فروردین 1403
EN

ايوان‏هاى حرم مطهر امام حسين

ايوان‏هاى حرم مطهر امام حسين (عليه السلام)

از زمانى كه توسعه صحن حرم در دوره قاجار آغاز شد، ايوان هايى در چهار ضلع صحن تعبيه گرديد كه راه‏هاى ورودى به داخل روضه مقدس را تشكيل مى‏دهند. علاوه بر ايوان‏هاى اصلى و بزرگ، در اطراف صحن نيز حدود 65 ايوان وجود دارد و داخل آن‏ها حجره هايى براى اسكان طلبه‏ها يا دفن پادشاهان، حاكمان، عالمان و بزرگان ساخته شده است.
ايوان‏هاى بزرگ و اصلى عبارت است از:
1- ايوان طلا (جنوبى)
اين ايوان از ساير ايوان‏ها بزرگ‏تر است. طول آن به 36 متر مى‏رسد و سراسر حرم را از سمت قبله دربر گرفته است. دوازده ستون با ارتفاع متفاوت، سقف آن را نگه داشته‏اند. ستون هاى وسط چهار متر و ستون‏هاى طرفين سه متر ارتفاع دارد. اين ستون‏ها در دوران گذشته از چوب جنگل‏هاى هند ساخته شده بود و چون رطوبت و موريانه آن‏ها را فرسوده ساخت، يكى از نيكوكاران ايرانى به نام محسن قنبر رحيمى در 1389 ق آن‏ها را به ستون‏هاى سنگى تبديل كرد.[1]ستون‏هاى ميانى سيزده و ستون‏هاى جانبى نُه متر ارتفاع و قسمت ميانى ايوان حدود ده متر عرض دارد. اين ايوان به وسيله سه باب به داخل روضه راه دارد[2]يك باب در وسط به طول چهار و عرض دو متر و دو باب، از دو طرف، به عرض 70/ 1 متر. هر دوى آن‏ها داراى روكش طلا و مزين به آيه‏ها و اشعار است كه سردار جان بن سردار خان وقف كرده است.[3]ديوارهاى اين ايوان به دستور يكى از همسران فتحعلى شاه قاجار در 1232 ق با طلاى خالص زر اندود شد[4]و كاشى‏هاى بسيار زيبا به قسمت‏هاى فوقانى آن‏ها افزوده گشت. سقف ايوان نيز با آيه هايى از قرآن كريم به خط سيد صادق آل طعمه مزين است. در زمان‏هاى قبل شمعدان بزرگى به سقف اين ايوان آويزان بود.
2- ايوان ناصرى (غربى)
اين ايوان در ضلع غربى حرم واقع است و چون ناصر الدين شاه قاجار آن را ساخته بود به نام او معروف شد. اندكى بعد، سلطان عبد الحميد ثانى، پادشاه عثمانى، آن را بازسازى كرد و نام آن به «ايوان حميدى» تغيير يافت. ارتفاع آن پانزده، طول پايه آن هشت و عرض آن پنج متر است. اين ايوان در 1275 ق بنا شده است و سقف ايوان كاشى كارى شده و با شعرهايى مزين است. بر پيشانى آن عبارت «عمل استاد احمد شيرازى 1296 ق» ديده مى‏شود.[5]
3- ايوان شمالى‏
درسمت شمال‏حرم ايوان‏بزرگى قراردارد كه‏آن راشاه صفى ساخته است و به همين دليل‏در ابتدا نام «صافى صفا» داشت. اين ايوان در گذشته‏هاى دور به «ايوان ليلو» معروف بود. زيرادرويشان درآن‏جا تكيه‏داشتند ومراسم‏عزادارى امام حسين عليه السلام را برپا مى‏كردند.
در اين ايوان بانى آن و چند تن از عالمان و انديشمندان به خاك سپرده شده‏اند.[6]
 

[1]. آل طعمه، همان، 154.
[2]. اديب الملك، سفرنامه اديب المك به عتبات، 159.
[3]. مدرسى، همان، 403.
[4]. همان جا، 402.
[5]. آل طعمه، همان جا.
[6]. آل طعمه، همان جا.
 

کلید واژگان: ايوان - حرم - امام حسين