رضا نيكوكلام مدير كاروان ۳۵۲۲۶ از استان قم در گفت‌و‌گو با خبرنگار پايگاه اطلاع‌رساني حج گفت: فعاليت‌هاي فرهنگي كاروان‌ها را مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد. فعاليت‌هاي روتيني كه همه كاروان‌ها بر اساس برنامه مدون بعثه مقام معظم رهبري بايد دنبال كنند و فعاليت‌هاي فرهنگي كه روحاني و مدير كاروان جهت معرفت‌افزايي زائران برنامه‌ريزي مي‌كنند. البته نحوه اجراي برنامه‌هاي روتين فرهنگي بعثه نيز مي‌تواند جذابيت‌هاي خاصي را براي زائران ايجاد كند كه مدير كاروان‌ها و روحانيون بايد به آن توجه داشته باشند.
وي افزود: خوشبختانه در كارواني كه بنده مدير آن هستم حجت‌الاسلام و المسلمين جناب آقاي مكي روحاني كاروان هستند و تمام برنامه‌هاي فرهنگي با جديت و پشتكار و همچنين خلاقيت‌هاي ايشان و مجموعه فرهنگي كاروان محقق شده است. آنچه در اين ميان مهم به نظر مي‌رسد و سبب موفقيت اين كاروان در اجراي برنامه‌هاي فرهنگي و آموزشي شده است، هماهنگي و بلكه همدلي‌اي است كه بين مدير كاروان و روحاني و ديگر عوامل كاروان وجود دارد.
نيكوكلام اظهار داشت: يكي از برنامه‌هاي آموزشي و فرهنگي، توزيع جزوه‌هاي آموزشي ميان زائران است. تمام سرفصل‌هاي آموزشي و اجرايي را در قالب سه جزوه تهيه كرده‌ايم و در جلسات متعدد اين جزوه‌ها را به زائران مي‌دهيم و در هر جلسه كه جزوه داده مي‌شود توضيحات كاملي در مورد جزوه به آنها ارائه مي‌شود. در پايان اين جزوه‌ها نيز سوالاتي براي پاسخگويي زائران آماده شده كه در جلسات بعدي روحاني كاروان اين جزوات را تحويل گرفته و اگر مشكل و سوالي وجود داشته باشد پاسخ مي‌‌دهند.
وي بيان كرد: استفاده از وسايل كمك آموزشي جهت آموزش و يادگيري بهتر زائران از ديگر برنامه‌هاي كاروان است. به طور نمونه با توجه به اينكه آموزش تصويري هم باعث توجه بيشتر مخاطب و زائران به مباحث ارائه شده در كلاس‌ها مي‌شود و هم اينكه مشاهده مكان‌هاي مقدس مي‌تواند در فهم و درك مطالب آموزشي تاثير بسزايي داشته باشد، سعي مي‌كنيم در بيشتر كلاسهاي آموزشي از تصوير و ويدئو پرژكتور استفاده كنيم.
كلاسهاي آموزشي زائران كم‌سواد و تحصيل كرده را جهت آموزش بهتر جدا كرديم
اين مدير كارون افزود: سطح تحصيلات زائران بسيار متفاوت است و ممكن است افراد با سطح تحصيلي بالا و در طرف ديگر افراد بي‌سواد در كلاسهاي آموزشي حضور داشته باشند. برگزاري چنين كلاسهاي آموزشي كه لازم باشد هم به فهم بي‌سواد‌ها توجه شود و هم به حوصله ديگران، ممكن است باعث ايجاد مشكلاتي در امر آموزش شود. به همين دليل ما تمام زائران كاروان را به دو گروه بي‌سواد يا كم‌سواد و افراد تحصيل كرده تقسيم كرديم كه به فراخور فهم و سطح آنان كلاسهاي آموزشي را برگزار كنيم تا حق هيچ كدام ضايع نشود.
وي ادامه داد: يكي از مهمترين و بهترين برنامه‌هاي آموزشي و فرهنگي كه در كاروان انجام شد برگزاري عملي حج تمتع بود. در يك روز تعطيل همه زائران را به يكي از روستاهاي اطراف قم برديم و در آنجا كه ماكت‌هاي مكان‌هاي مقدس را آماده كرده بوديم به همراه زائران و روحاني كاروان انجام حج تمتع را به صورت علمي به زائران آموزش داديم. در اين مراسم كل اعمال حج از ابتدا كه حاجي محرم مي‌شود تا آخر كه اعمال حج تمام مي‌شود را دسته‌جمعي انجام داديم كه مورد توجه زائران قرار گرفت. در حقيقت اين يك اردوي آموزشي- تفريحي بود كه هم باعث آشنايي بيشتر زائران با يكديگر شد و هم برنامه‌هاي آموزشي به صورت عملي اجرا شد.
نيكوكلام افزود: از ديگر برنامه‌هاي فرهنگي كه در اين كاروان انجام مي‌شود توزيع پيك نور است. در اين پيك كه روزانه بين زائران تقسيم مي‌شود مطالب متنوعي از جمله آموزش عربي در سفر و مطالبي كه در جلسات آموزشي توسط روحاني كاروان بيان شده، وجود دارد. تمام مناسبت‌هاي قمري و اعمال ويژه هر روز براي استفاده هر چه بيشتر زائران تهيه و بين آنها توزيع مي‌شود.
وي افزود: با توجه به اينكه ممكن است زائران از مراجع تقليد مختلف تقليد كنند و بايد مناسك و اعمال خود را بر اساس فتواي مرجع تقليد خود انجام دهند، ما در كاروان براي تسهيل كار زائران، كلاسهاي مختلف آموزشي احكام را بر اساس فتواي مراجع مختلف برگزار كرديم. يعني براي مقلدين هر كدام از مراجع معظم، كلاسي جداگانه برگزار كرديم.
آموزش بهتر زائران هدف اجراي برنامه‌هاي مختلف فرهنگي است
مدير كاروان ۳۵۲۲۶ بيان كرد: آنچه براي ما مهم است آموزش هر چه بهتر و بيشتر زائران است كه مشكلي در انجام اعمال حج در موقع انجام اعمال براي آنها به وجود نيايد. لذا مي‌توان گفت هدف ما از اجراي برنامه‌هاي مختلف فرهنگي فقط بالا بردن سطح معرفت زائران بوده و تلاش ما در اجراي برنامه‌هاي آموزشي و فرهنگي، حضور همه زائران در تمام كلاس‌ها و برنامه‌هاي آموزشي بوده است.
وي در تشريح برنامه‌هاي فرهنگي در طول سفر گفت: دفترچه‌‌اي به نام ره‌توشه زائر براي مدت سفر تهيه شده است كه در آن مطالب متنوع و مختلفي كه زائر بايد به آن توجه كند درج شده است. اين دفترچه كه به صورت روزانه بر اساس روز اول اعزام تا روز برگشت تهيه شده است كه در آن برنامه و اعمال اختصاصي هر روز بيان شده است. در پايان هر صفحه برنامه اختصاصي هر روز كاروان اعم از تلاوت قرآن به صورت دسته‌جمعي، دعا و زيارت و همچنين خواندن نماز قضا به جماعت درج شده است.
نيكوكلام افزود: يكي از ديگر برنامه‌هاي فرهنگي كه به كمك مسئولين فرهنگي كاروان انجام مي‌شود شناسايي خانواده شهداست. پدر و مادر شهيد، برادر شهيد، فرزند شهيد و ديگر خويشاوندان شهيدان را در كاروان شناسايي مي‌كنيم و شهيد آنها را به ديگر زائران معرفي مي‌كنيم. از جمله برنامه‌هايي كه براي شهيدان انجام مي‌دهيم معرفي آنها در ره توشه سفر است، همچنين نصب عكس شهيد به در اتاق خانواده شهدا و درخواست فرستادن صلوات براي شهيد و مهمتر از همه انجام طواف دسته‌جمعي براي هر كدام از شهيداني كه خانواده آنها در كاروان ما حضور دارند از برنامه‌هاي فرهنگي مختص شهيدان است.
وي در پايان گفت: هر چه بتوانيم معرفت زائران را نسبت به مكان و زماني كه در آن قرار دارند بيشتر بالا ببريم، قطعا استفاده زائران در مدت اين سفر مقدس بيشتر خواهد بود. زائر وقتي توجيه شود و بداند كه كجا قرار است برود و ارزش و قرب آنجا چقدر است و چه كارهايي را خدا دوست دارد كه در آنجا انجام شود، سعي خوهد كرد كه كوتاهي نكند و زماني كه زائر كوتاهي نكرد توشه بهتري كسب خواهد كرد.